Skip to main content

Terapeuta SI

Terapeuta SI

Zaburzenia integracji sensorycznej (SI)

Dziecko często bywa niezdarne, jest ciągle w ruchu albo szybko się męczy, a może nie lubi konkretnych smaków, mycia włosów, drażnią je niektóre ubrania? Tak mogą przejawiać się zaburzenia integracji sensorycznej. Zaburzenia te mają wpływ na uczenie się, zachowanie i rozwój społeczno-emocjonalny dziecka. Większość zaburzeń może zminimalizować dobrze prowadzona terapia, dlatego tak ważne jest wczesne rozpoznanie problemu.

Zadania terapii SI

Jej głównym zadaniem jest dostarczenie kontrolowanej ilości bodźców sensorycznych w szczególności przedsionkowych, proprioceptywnych i dotykowych w taki sposób, że dziecko spontanicznie będzie formułowało reakcje adaptacyjne poprawiające integracje tych bodźców. Aby następowała poprawa w organizacji ośrodkowego układu nerwowego podczas terapii stosowane są takie ćwiczenia, które będąc właściwym „wyzwaniem” dla uczestnika terapii są stymulujące dla mózgu.

Pamiętaj!

Ćwiczenia muszą być dostosowane do poziomu rozwojowego dziecka, jednak nie mogą być zbyt łatwe ani zbyt trudne. Tylko ciągłe balansowanie na granicy możliwości dziecka poprawiające organizację ośrodkowego układu nerwowego wpływa na zmianę zachowania w sferze motorycznej i emocjonalnej, poprawę funkcji językowych i poznawczych, a przede wszystkim przejawia się lepszą efektywnością uczenia się.

Jak wyglądają ćwiczenia SI?

Nieodzownym elementem terapii integracji sensorycznej są specyficzne ćwiczenia na odpowiednio wyposażonej sali. Mają postać „naukowej zabawy”, w której dziecko chętnie uczestniczy i ma przekonanie, że kreuje zajęcia wspólnie z terapeutą. Podczas terapii nie uczy się dzieci konkretnych umiejętności, lecz poprawiając integrację sensoryczną, wzmacnia procesy nerwowe leżące u podstaw tych umiejętności. Procesy te pojawiają się w sposób naturalny, jako konsekwencja poprawy funkcjonowania ośrodkowego układu nerwowego. Terapeuta nie tyle kieruje zachowaniem dziecka, ile kreuje takie wymagania, by dziecko było w stanie odpowiadać na nie coraz bardziej złożonymi reakcjami adaptacyjnymi.

Terapia powinna uwzględnić przede wszystkim właściwy dobór przestrzeni i przyrządów terapeutycznych, które będą zastosowane podczas sesji terapeutycznej. Wyposażenie sali terapeutycznej obejmuje wiele urządzeń do stymulacji systemu przedsionkowego, proprioceptywnego i dotykowego, ale również wzrokowego, słuchowego i węchowego. Terapia SI dostarcza właściwych doświadczeń sensorycznych pozwalających dziecku wykształcić więcej zachowań adaptacyjnych.

Pamiętaj!

Nie można traktować terapii integracji sensorycznej jak stymulacji sensorycznej. Nie tyle ważne jest nasilenie i bogactwo bodźców sensorycznych, ale to czy są one celowe i mają określone znaczenie dla dziecka. Atmosfera podczas terapii sprzyja rozwojowi wewnętrznej potrzebie ujarzmiania środowiska. Dziecko czując, że odnosi sukcesy w coraz większej ilości coraz bardziej skomplikowanych zadań, podnosi swoją samoocenę i chętnie uczestniczy w zajęciach. Takie doświadczenia w kierowaniu swoim zachowaniem zaczyna przenosić również na inne sytuacje poza salą terapeutyczną, co zaczynają zauważać rodzice i nauczyciele. Zmienia się obraz dziecka i jego funkcjonowanie w środowisku.

Czy moje dziecko ma zaburzenia Integracji Sensorycznej?

Integracja Sensoryczna to naturalny proces rozwoju w układzie nerwowym. Polega na tym, że mózg musi odebrać i przetworzyć wszystkie bodźce, które do niego docierają z ciała i z otoczenia. Gdy mózg prawidłowo je przetwarza i dziecko reaguje adekwatnie do siły bodźca, wtedy tego procesu nie zauważamy. Problem pojawia się wtedy gdy procesy te przebiegają nieprawidłowo.

Pełną diagnozę Integracji Sensorycznej wykonuje się od 4 roku życia. U dzieci młodszych ustalamy profil sensoryczny, który związany jest z procesem samoregulacji. Zaburzenia sensomotoryczne dotyczą następujących układów: dotykowego, słuchowego, wzrokowego, smakowego, węchowego, propriocepcji i przedsionkowego. Dysfunkcje mogą być rozpoznawane u dzieci w normie intelektualnej, z trudnościami w uczeniu się, z niepełnosprawnością intelektualną i ruchową, z autyzmem, nadpobudliwością ruchową, dziecięcym porażeniem mózgowym, zespołem Downa. O zaburzeniach SI mówimy wtedy, gdy utrudniają one codzienne życie, hamują rozwój dziecka, utrudniają relacje społeczne i funkcjonowanie rodziny. Przede wszystkim zwracamy uwagę na: sen, samoregulację, jedzenie, dotyk, czucie głębokie, ruch, słuch, wzrok, emocje.

Objawy dysfunkcji integracji sensorycznej najczęściej manifestują się: 

  • wzmożoną lub obniżoną wrażliwością na bodźce,
  • niewłaściwym poziomem uwagi,
  • obniżonym poziomem koordynacji ruchowej,
  • opóźnionym rozwojem mowy,
  • nieprawidłowym poziomem aktywności ruchowej,
  • trudnościami w zachowaniu. 
Terapeuta SI

Najczęściej występujące objawy dysfunkcji integracji sensorycznej możemy podzielić na trzy główne kategorie:

  • Problemy z modulacją sensoryczną – odnosi się ona do tego, jak dziecko reguluje swoje reakcje na odbierane wrażenia. Wyróżniamy tu nadreaktywność, podreaktywność oraz poszukiwanie wrażeń sensorycznych.

  • Problemy z dyskryminacją sensoryczną – odnosi się do trudności, jakie napotyka dziecko podczas rozróżnienia docierających do niego bodźców.

  • Problemy motoryczne o podłożu sensorycznym – odnoszą się do trudności dziecka z planowaniem ruchów poszczególnych części swojego ciała oraz poruszania całym ciałem, a także z realizacją tego planu.

Terapeuta SI

  • poszukiwanie bodźców, ściskanie, dociskanie, ocieranie, uderzanie, bicie, gryzienie, szczypanie, poszukiwanie mocnego fizycznego kontaktu,

  • trudności z koncentracją,

  • nieświadomość swojego ciała,

  • potykanie się, upadanie,

  • brak widocznej reakcji bólowej na urazy,

  • duży lęk przed upadkiem, wysokością, oderwaniem nóg od podłoża,

  • duża ruchliwość utrudniająca codzienne funkcjonowanie,

  • wrażliwość na dźwięki,

  • wrażliwość na światło, bodźce wzrokowe, słaba uwaga wzrokowa, problem ze spostrzegawczością, trudności z wodzeniem wzrokiem, trudności z oceną odległości, w orientacji przestrzennej,

  • kłopoty w nabywaniu nowych umiejętności: jazda na rowerze, rzucanie i łapanie piłki,

  • problemy z oceną siły potrzebnej do wykonania zadania,

  • niezdarność w czynnościach samoobsługowych,

  • trudności z planowaniem motorycznym,

  • unikanie aktywności fizycznej, bierność,

  • problemy z naśladowaniem ruchów,

  • awersyjna reakcja na dotyk,

  • unikanie czesania, obcinania włosów, paznokci, mycia zębów, włosów, uszu,

  • odruch wymiotny na widok pewnych faktur, na widok jedzenia,

  • nadmierne odczuwanie bólu w przypadku lekkiego zadrapania, urazu,

  • chodzenie na palcach.